Veelgestelde vragen over een uitvaart

Een uitvaart of, zoals de wet benoemt lijkbezorging, zijn alle handelingen, activiteiten en plechtigheden na het overlijden van een persoon. De uitvaart wordt besloten met een begrafenis (teraardebestelling) of een crematie. Het begrip begrafenis omvat in de praktijk zowel de afscheidsplechtigheid als de teraardebestelling. Steeds vaker gebruiken wij het woord ‘afscheid’ in plaats van ‘uitvaart’. Dit vanwege de persoonlijke sfeer van het woord en de vrije invulling die men zelf aan het afscheid/ de uitvaart kan geven. In onze woorden: Een uitvaart is alles rondom het afscheid nemen van een persoon op een eigen wijze.

Begrafenis en crematie zijn beide een vorm van ‘lijkbezorging’, zo wordt dat in de wet omschreven.

Een begrafenis is het begraven van de overledene. Maar het woord begrafenis kan ook gebruikt worden voor de afscheidsceremonie en de ‘ter aarde bestelling’ samen.

Crematie is de verassing van de overledene in een crematieoven.

Het woord uitvaart wordt vaak gebruikt voor de dag van het afscheid, het geheel van de afscheidsceremonie en begrafenis of crematie. Zelf noemen we deze dag ook wel ‘het afscheid’.

Dat is een doek die om de overledene wordt gevouwen en het gehele lichaam rondom bedekt. Bij een wade kan er gebruik gemaakt worden van een baar of open mand in plaats van een gesloten kist of mand. De wade kan uiteraard ook samen met een kist gebruikt worden. Dit is een persoonlijke keuze.

De definitie van opbaren, zoals bekend in de uitvaartzorg, is de overledene op een baar/ bed leggen, zodat nabestaanden op een piëteitvolle manier de overledene kunnen bezoeken, bekijken en afscheid kunnen nemen. Dit vindt plaats voordat het omhulsel waarin/ op de overledene ligt wordt gesloten of bedekt. (het is in Nederland bij wet verplicht een overledene te omhullen bij begraven of cremeren, artikel 8, Wet op de Lijkbezorging)

De laatste verzorging is een moment waarin we met respect en aandacht (samen met de familie) de overledene wassen en kleden. Vroeger werd hier ook de term ‘afleggen’ voor gebruikt, maar dat woord is bij ons verleden tijd vanwege de onpersoonlijke toon.

Na overlijden bel je eerst de huisarts en daarna bel je Evelien Uitvaartverzorging. Wij zijn 24 uur per dag bereikbaar voor het melden van overlijden via 010 2236215. Ook zijn wij altijd bereikbaar voor vragen. Zo kunnen we al kennismaken bij leven, wanneer je je uitvaartwensen wilt vastleggen.

De uitvaart mag vanaf 36 uur na het overlijden plaatsvinden en uiterlijk op de 6e werkdag na het overlijden. Binnen dit termijn telt de dag van overlijden, weekend- en feestdagen niet mee. Wanneer de uitvaart buiten deze termijn plaatsvind moet daar eerst toestemming voor worden gevraagd bij de gemeente waar het overlijden plaatsvond.

De begrafenis/ crematie vindt uiterlijk 6 werkdagen na het overlijden plaats, waarbij de dag van overlijden, weekend- en feestdagen niet meetellen. Binnen de wettelijke termijn van 6 werkdagen mag de crematie of begrafenis ook niet eerder dan 36 uur na het overlijden plaatsvinden. 

Als het overlijden op een zaterdag plaatsvindt, dan zal de begrafenis/ crematie plaatsvinden vanaf de eerste maandag na overlijden en uiterlijk op de maandag daarop. Er kan via de gemeente toestemming worden aangevraagd om buiten de wettelijke termijn de begrafenis/ crematie te laten plaatsvinden.

Een uitvaartceremonie, de plechtigheid, het afscheid kan op vele locaties gehouden worden. Ook kan een uitvaart zowel binnen als buiten plaatsvinden. Welke sfeer zoek je, hoeveel genodigden zijn er? Het afscheid hoeft niet per se plaats te vinden op de locatie waar ook de crematie of begrafenis is. Is er een plek waar je dierbare graag kwam of waar jullie samen mooie herinneringen aan hebben?

Wanneer er toestemming is van de eigenaar kan een afscheid op vrijwel iedere denkbare plek plaatsvinden.

De aula van een crematorium is geen openbare ruimte. De nabestaanden kunnen je de toegang dus weigeren. Begrafenissen zijn in principe openbaar toegankelijk. Het is altijd raadzaam om contact op te nemen met een van de nabestaanden, al dan niet via de uitvaartverzorger als je geen uitnodiging hebt ontvangen én je wel graag aanwezig wilt zijn.

Hoelang de uitvaart in de kerk duurt is afhankelijk van de wensen rondom de dienst. Denk hierbij aan muziek, sprekers, koor, kaarsen en eventueel eucharistie. Je mag de elementen zelf bepalen en samen met de pastoor of voorganger geef je vorm aan de dienst. Voor een kerkdienst wordt er vaak rekening gehouden met een uur, maar dit kan dus ook korter of langer zijn.

Het tijdstip voor de aanvang van een uitvaart wordt gekozen in overleg met de naaste familie. Er is keuze in de beschikbare aanvangstijden. Je kan dus rekening houden met je eigen voorkeur en de reistijd van de gasten of kies voor een tijdstip dat bij de overledene past. Was hij/ zij bijvoorbeeld een ochtendmens of is een afscheid in de middag met een aansluitende borrel meer passend? Ook een afscheid in de avond is mogelijk. Uiteraard dient de gekozen tijd wel eerst afgestemd te worden met de locatie waar de uitvaart plaatsvindt.

Je kan jezelf wat rust geven door minimaal een kwartier voor aanvang aanwezig te zijn, zodat je aan de locatie kan wennen en jezelf indien nodig wat op kan frissen. Hou voor de reistijd rekening met eventueel oponthoud, zoals files en openstaande bruggen. Maar kom ook niet te vroeg, hou je aan de tijd die op de kaart staat. Wanneer je twijfelt kun je altijd even contact opnemen met de uitvaartverzorger.

In de meeste gevallen is de overledene bij de uitvaart aanwezig. Vanuit de Nederlandse afscheid cultuur staat de baar met de overledene centraal en veelal letterlijk in het middelpunt.  

De overledene hoeft niet aanwezig te zijn, het is geen verplichting. Het kan ook zijn dat het afscheid plaatsvindt na de crematie of begrafenis, dan kiest de familie voor een herdenking in plaats van een uitvaart. Ook kan het zijn dat het door omstandigheden niet mogelijk is dat de overledene er bij is, bijvoorbeeld vermissing.

Iedereen heeft een muziekstuk of liedje waar je gevoelens bij hebt. Daarom is muziek op een uitvaart een hele fijne manier om gevoelens als gemis, verdriet, liefde, dankbaarheid en geluk te uiten.

Met muziek kan je ook heel goed de sfeer van het moment bepalen. Zoals luchtig, zwaar, droevig, hoopvol. Daarom is muziek ook zo persoonlijk en draagt het bij aan een ‘eigen afscheid’.

En welke muziek dat is, is voor iedereen verschillend. Je bent helemaal vrij in je keuze. 

Als inspiratie hebben we een playlist aangemaakt ‘100 punten Uitvaartmuziek’ samengesteld die je hier kunt luisteren: 100 Punten Uitvaartmuziek.

In plaats van muziek kun je bijvoorbeeld ook kiezen voor een toepasselijk stukje een cabaretier.

Bloemen zijn een persoonlijke keuze, maar die vaak wordt opgemaakt passende bij de overledene. De soorten bloemen, de kleuren, een bloemstuk, de bloemenband of in een vaas. En als je geen bloemen wilt is dat natuurlijk ook goed. Wellicht zijn planten dan een leuk alternatief of waardevolle spullen of foto’s van de overledene zelf?

Als je als gast bloemen mee wilt nemen naar het afscheid kun je contact opnemen met de nabestaanden of de uitvaartverzorger om te vragen of er speciale wensen zijn waar je rekening mee kan houden. Vaak worden deze specifieke wensen ook de rouwkaart gezet.

Het is in Nederland bij wet geregeld dat de as pas vier weken na de crematie wordt vrijgegeven door het crematorium. Tot dit moment bewaart het crematorium de as.

In de eerste weken na de crematie ontvangt degene die de crematie geregeld heeft een formulier van het crematorium, waarop aangegeven kan worden wie bevoegd is om de as op te halen. Dit kan ook de uitvaartverzorger zijn. Ook geef je op die formulier aan of je de as in een strooikoker of urn wilt ontvangen. Óf dat je specifieke wensen hebt voor de as bestemming of er afstand van doet.

Gewoontes en tradities veranderen en gaan met de tijd mee. Zo veranderd ook het idee wat gebruikelijk is bij een uitvaart. Voorop staat in ieder geval wat bij jullie past. ‘Gebruikelijk’ beleeft en ervaart iedereen op zijn of haar eigen wijze.

Afhankelijk van de wensen van jouw en je dierbare kies je bijvoorbeeld voor welk moment van de dag de uitvaart plaats zal vinden. Wordt de uitvaart formeel, informeel, of iets daar tussenin? Je kan kiezen voor een kist, wade, soort rouwvervoer, hapjes en drankjes of misschien juist voor eenvoud en houden jullie het liever klein. Alles is goed.

Samen met jou bespreken we alle wensen en reiken we mogelijkheden aan waardoor jij een goede keuze kan maken.

Hier staat geen minimum of maximum tijd voor. Wat vind je fijn, hoe lang heb je nodig om op jouw manier afscheid te nemen?

De duur van het afscheid zal mede afhankelijk zijn van het aantal muziekstukken, het aantal sprekers, maar ook het aantal genodigden. Je bent vrij om daar je eigen invulling aan te geven.

Je mag overal ter wereld begraven worden op een begraafplaats. Het kan zijn dat de eigenaar van de begraafplaats de uitgifte van graven beperkt tot de leden van de parochie en/ of de inwoners van de gemeente of vanwege de beperkte ruimte op de begraafplaats. Wij kunnen dit altijd voor je navragen.

Kun je dan ook in je eigen tuin begraven worden? Niet zomaar, in Nederland geldt dat elke andere plek dan een begraafplaats ook moet voldoen aan de eisen die de wet aan een begraafplaats stelt. De gemeente moet hiervoor toestemming geven.

Bron: https://www.uitvaart.nl/juridisch/begraven/graf-begraafplaats-op-eigen-grond

In principe kan en mag iedereen de begrafenis regelen. Iedereen kan ‘opdrachtgever’ zijn van de begrafenis. De verantwoordelijkheid voor het regelen van een begrafenis rust over het algemeen op de naaste familieleden of de wettelijke vertegenwoordiger(s) van de overledene. Hier zijn de gebruikelijke stappen en personen die betrokken zijn bij het regelen van een begrafenis:

Directe familie: In de meeste gevallen is het de directe familie, zoals echtgenoten, kinderen, ouders of broers en zussen, die de primaire rol spelen bij het regelen van de begrafenis.

Wettelijke vertegenwoordiger: Als er geen directe familie is of wanneer zij de begrafenis niet willen of kunnen regelen, kan de wettelijke vertegenwoordiger van de overledene, zoals aangewezen in een testament of bepaald door de wet, verantwoordelijk zijn voor het regelen van de begrafenis.
Evelien Uitvaartverzorging: Het is gebruikelijk dat degene die de uitvaart regelt een uitvaartverzorger inschakelt om hen te begeleiden bij het regelen van de begrafenis.

Uitgebreide familie en vrienden: Hoewel de directe familie doorgaans de leidende rol heeft, kunnen andere familieleden en vrienden ook zéker een ondersteunende rol spelen bij het regelen van de begrafenis.

Laatste wensen: Het is belangrijk om eventuele laatste wensen van de overledene te raadplegen, als deze bekend zijn. Sommige mensen hebben specifieke wensen met betrekking tot hun begrafenis, en het is respectvol om hier zoveel mogelijk rekening mee te houden. Vraag na of er een wilsbeschikking is. Wil je zelf je wensen vastleggen? Bestel dan hier jouw persoonlijke wilsbeschikking ‘Houvast’.
Ook is het altijd mogelijk om met ons in gesprek te gaan en te bespreken hoe je je eigen uitvaart zou willen regelen en door wie. Je kan zelf je eigen ‘opdrachtgever’ voor je eigen uitvaart aanwijzen. (Het wel fijn om de persoon in kwestie op de hoogte te stellen van jouw wens.)

Voor het organiseren van een begrafenis moeten verschillende zaken worden geregeld. Hier is een lijstje met belangrijke stappen die genomen moeten worden voordat een begrafenis kan plaatsvinden. Weet dat je dit zeker niet allemaal zelf hoeft te doen en dat wij je bij alles zullen ondersteunen.

Wat te regelen bij overlijden?

De uitvaart moet altijd plaatsvinden, minimaal 36 uur na overlijden en binnen 6 werkdagen na overlijden. Hierin tellen de dag van overlijden, weekend- en feestdagen niet mee. In uitzonderlijke gevallen kan er uitstel aangevraagd worden bij de officier van justitie om van de wettelijke termijnen af te kunnen wijken.