Afscheidsverhaal van Ingeborg en Saskia

06-05-2021 16:58

Uitersten zijn ze, zowel in uiterlijk als in hun manier van praten. De zussen Saskia en Ingeborg vertellen over het afscheid van hun moeder. In alle opzichten een corona-afscheid, maar het virus heeft de vrouwen er niet van kunnen weerhouden om hun moeder én zichzelf dierbare laatste maanden te bezorgen.

Ingeborg is de jongste en vindt dat Saskia mag vertellen, omdat zij de oudste is. Dat gebeurt niet, de woorden komen bij Ingeborg vanzelf. Saskia vult aan in de stroom van herinneringen.

Ze was een sterke, onafhankelijke vrouw. Actief was ze ook, reed overal in haar autootje naartoe. Zíj was altijd degene die op visite ging. En ze begeleidde tot op hoge leeftijd de museumactiviteiten van de Vrouwen van Nu in Poortugaal-Rhoon; vervoer, tickets, lunch en gids regelen, zorgen dat iedereen meekon, een grote verantwoordelijkheid die ze met pijn in haar hart na meer dan tien jaar heeft opgegeven.

Ze werd in 2010 getroffen door een herseninfarct. En toen haar dat in 2018 nogmaals overkwam, besloot ze zelf om haar rijbewijs in te leveren. Haar dochters zagen haar dapper de auto verkopen. Gaan en staan waar ze wilde was niet meer.

Ingeborg: “Ze kon nog lopen en praten, maar er volgden in 2019 meerdere herseninfarcten dicht op elkaar en toen herstelde het lichaam niet meer. Haar slik- en spraakvermogen waren aangetast. Haar wereld werd heel klein. Zelfs haar familie nam onbewust niet veel contact meer op. En uiteindelijk bestond het cirkeltje uit ons drieën met de gezinnen van Saskia en mij”.

Foto: Eigen foto van de familie

Over het afscheid wordt in alle openheid gesproken. Ingeborg stelt voor om met Evelien contact op te nemen en het klikt tussen de vier vrouwen. Ze schetsen de eerste contouren van de uitvaart en samen bezoeken ze het crematorium, zodat moeder nog kan zien waar ze naartoe gaat. Corona is er wel, maar staat hun wensen niet in de weg. Evelien ziet vooral wat wél kan.

Moeder wil niet haar leven eindigen in een verpleegtehuis en kiest heel bewust voor euthanasie. In de laatste maanden nemen Saskia en Ingeborg samen met thuiszorg de zorg voor haar op zich. 

Ingeborg: “We werden een soort ‘drie musketiers’. Moeders heeft altijd voor ons gezorgd, Saskia en ik vonden het niet meer dan terecht, om dat voor haar terug te doen”.

Saskia: “Ze gaf aan dat ze geen perspectief meer zag”.

Ingeborg: “Dat heeft ze altijd gezegd; als de kinderen en kleinkinderen hun eigen leven hebben gevonden, dan is het klaar. Dan is mijn leven voltooid.”

Saskia: “Toch vind ik het nog steeds raar dat je moeder dan door een medische handeling stopt met leven”.

En dan komt corona opeens om de hoek.

Begin december krijgt ze corona en gaan moeder en dochters in quarantaine. Nu blijkt hoe intens, bijzonder en dierbaar die weken zijn geworden.

Saskia: “Drie-en-een-halve week zaten we samen in haar huis. Een rare en mooie tijd”.

Ze bereiden de uitvaart voor, de muziek, de kaart. Saskia en Ingeborg beloven moeder om haar tot aan de crematieoven te begeleiden. Moeder schrijft een brief aan alle kinderen en kleinkinderen, en krijgt van iedereen die haar lief heeft nog mooie woorden te horen.

Alle wensen zijn uitgesproken. Als moeder ontdekt dat een kist niet verplicht is, kiest ze vol overgave voor een baar en een warmrode wade. Ingeborg stelt balseming voor en ook dat past bij haar. Een standaarddienst in de aula van het crematorium niet. En in de week na haar overlijden blijft ze graag in haar eigen kamer waar dierbaren ondanks de coronamaatregelen rustig afscheid van haar kunnen nemen.

En zo gebeurt het. Moeder zit ’s morgens nog één keer op het balkon en neemt dan afscheid van het leven.

Ik wil geen koude plaat meer en geen harde kist.

Saskia: “Ik ben nu helemaal weg van balsemen. Ik wil geen koude plaat meer en geen harde kist. En ook een dienst heeft geen toegevoegde waarde meer voor mij. Liever zeg ik bij leven de lieve, mooie dingen nog tegen elkaar.”  

Ingeborg: “Zoals ze daar lag in de wade: ze was er nog voor ons. We hebben samen de wade om haar heen gevouwen en de dagen daarna bloemen op haar gelegd. Uit elk boeket één. We hebben elke dag bij haar op bed gezeten, gelegen en geknuffeld”.

Saskia: “Zo’n relatie hadden wij en die verandert niet na de dood. Veel mensen durven een overledene niet aan te raken. Wij wel. Ik heb trouwens nooit geweten dat een lichaam zo zwaar is. We hebben haar zelf op de baar gelegd. Dat ging echt niet in één soepele beweging”.

Ingeborg: “Ze zou er kostelijk om gelachen hebben”.

Dappere hondjes huilen ook wel eens

"We hadden het graag samen willen doen."

En dan komt het moeilijkste: Saskia en Ingeborg blijken ook corona te hebben, kunnen niet bij hun gezin zijn, het rouwbezoek geen koffie of borrel aanbieden en niet hun moeder naar de crematieoven begeleiden. De geplande uitvaartbus, waarin beide gezinnen met moeder zouden reizen, wordt afgezegd. De zussen rijden in hun eigen auto achter de rouwauto aan naar het crematorium en zien hoe niet zijzelf, maar de kleinkinderen de baar naar binnen dragen.

Ingeborg: “De kleinkinderen moesten eerst wel even slikken, maar de ovenist legde alles fijn uit en uiteindelijk hebben ze moeder tot het eind begeleid. Nu zeggen ze allemaal dat ze het heel bijzonder vonden om mee te maken. En het eigenlijk wel fijn vinden om te weten hoe het werkt.”

Saskia: “Evelien heeft alles gefilmd. Wij hebben achteraf samen het filmpje bekeken”.

Ingeborg: “We hadden het graag samen willen doen”.

Toen vijftien jaar geleden hun vader overleed, was dat heel onverwacht. Ze zagen hem voor het laatst in het ziekenhuisbed, daarna nooit meer. Overmand door emoties volgden ze het advies op van de uitvaartvaartbegeleider om de kist gesloten te houden en niet meer naar vader te kijken.

Saskia: “Lang heb ik me afgevraagd waar hij was, lag hij wel in de kist? We hebben toen geen afscheid genomen. Nu wilden we het beter doen. En ik merk nu al dat dat rust geeft. We hebben het goed gedaan”.

Wil je meer informatie over Thanatopraxie?

Stel hier je vraag via WhatsApp